POEMAS DE ANDRÉS MORALES MILOHNIC / PJESME ANDRÉS MORALES MILOHNIC

(Traducción al croata 

de Željka Lovrenčić)

ABANDONO

El dios que me protege está cansado.

Su nave detenida sin el viento

se rompe en el contorno de la playa.

El hada que me llama ni susurra

ni canta, ni ilumina alguna noche

de muerte presentida o en vigilia

enferma de dolor, de hueso y carne.

El ángel protector vuela perdido,

el dado de mi suerte está gastado.

Alguien dice que es el tedio, la costumbre

al pálido semblante de mi estampa.

NAPUŠTANJE

Bog koji me čuva je umoran.

Njegova lađa zaustavljena bez vjetra

razbija se u blizini plaže.

Vila koja me zove ne šapuće i ne

pjeva; niti osvjetljava neku noć,

predosjećanje smrti ili bdijenja

bolesna od bola, od kostiju i mesa.  

Anđeo čuvar, izgubljen, leti;

kocka moje sreće istrošena je.

Netko kaže da je to dosada, običaj.

  

DE UN CRONISTA NÁHUATL

                                   (Caída de Tenochtitlán, 13 de agosto de 1521)

Escribo en la piedra,

escribo en la piedra,

escribo en la piedra,

escribo en la piedra,

escribo en la piedra,

escribo en la piedra.

No sale una línea,

no marca el punzón,

escribo en la piedra

y la fuerza se agota,

se mueren las selvas,

se caen planetas,

escribo en la piedra:

el tiempo no escribe.

La muerte cabalga,

el dios nos destruye,

el águila cae

mordiendo sus alas,

escribo en la piedra,

la historia que veo,

por todos los niños

y madres que lloran:

escribo en la piedra,

escribo en la piedra,

ya no hay sacrificios,

ya no hay sacerdotes,

escribo en la piedra,

los dardos se han roto,

escribo en el agua,

escribo en el aire:

lo códices huelen

a carne quemada.

Escribo en la piedra

y la sangre es la XOCHITL[1]

y la sangre es la CUĨCATL

y la sangre que cae

no hereda memoria.

(A Teresa Calderón)

O JEDNOME NÁHUATL KRONIČARU

Pišem po kamenu,

pišem po kamenu,

pišem po kamenu,

pišem po kamenu,

pišem po kamenu,

pišem po kamenu,

Ne pojavljuje se niti redak,

nema oznake šiljka,

pišem po kamenu

i snaga se troši,

umiru prašume,

propadaju planeti,

pišem po kamenu:

vrijeme ne piše.

Smrt jaši,

bog nas uništava,

orao pada

grizući si krila,

pišem po kamenu

povijest koju vidim

za svu djecu

i majke koje plaču:

pišem po kamenu,

pišem po kamenu,

i nema žrtvovanja,

nema svećenika,

pišem po kamenu,

koplja su slomljena,

pišem po vodi,

pišem po zraku:

stari rukopisi mirišu

po sprženome mesu.

Pišem po kamenu

i krv je XOCHITAL*

i krv je CUÍCATL*

i krv koja teče

nije naslijedila sjećanje.

                                                                                                                     (Teresi Calderón)

*XOCHITAL, CUÍCATL – poezija na jeziku náhuatl. (op. a.) 

FRAGMENTO DE LA SENTENCIA ESCRITA POR UN JUEZ EN PARÍS  EN 1461

“[…] Dicto esta sentencia de muerte por la horca, instrumento de la mano de la justicia ciega, por todos los delitos que cometió este hombre en plenas facultades y por su cruel arbitrio:

Habrá de andar camino recto hasta el cadalso, sin posible enmienda, ni arrepentimiento alguno.

Dicto esta sentencia para François Villon y obligo que mordaza impida su argumento. Que no lo escuche el vulgo, ni el cura ni el verdugo, que las palabras mueran en su garganta atada.

Sin posible prórroga ni apelación ninguna, dicto esta sentencia en París, Reino de Francia.”

Nota de un escribano en 1489:

La sentencia jamás fue ejecutada. Dícese de aquel François Villon que partió a Inglaterra (no existe tal certeza). Hace poco que circulan sus poemas publicados.

(A Francisco Vejar, después de tantos años)

ODLOMAK PRESUDE KOJU JE NAPISAO JEDAN SUDAC U PARISU 1461

“[…] Donosim ovu presudu na smrt vješanjem, slijepo oruđe pravde, za sve zločine koje je ovaj čovjek svojom okrutnom svojevoljnosti počinio:  

Mora ići izravno na stratište, bez mogućih izmjena i imalo kajanja.

Presuda se odnosi na Françoisa Villona i zahtijevam da ga se ušutka kako se ne bi branio. Da ga ne čuje svjetina, ni župnik ni krvnik, da mu riječi zamru u stegnutome grlu.

Bez mogućnosti odgode i bilo kakve žalbe, donosim ovu presudu u Parizu, u Kraljevini Francuskoj.”

Bilješka notara 1489.

Osuda se nikada nije primijenila. Odnosi se na onoga Françoisa Villona koji je otišao u Englesku (to nije sigurno). Odnedavno kruže njegove objavljene pjesme.

                       (Franciscu Vejaru, nakon tolikih godina)

UN ORÁCULO DE DELFOS

Pregunta el Sacerdote a la Sibila por orden de Alejandro, el Macedonio:

-¿Acabaré el trabajo por la paz de los reinos y ciudades y el  rico porvenir que ellas merecen?

Responde el Sacerdote después de oír los gritos hondos: las guturales sílabas y el llanto entrecortado. Las interrumpidas risas. Los ojos entornados:

-El barco que te lleve

no tornará jamás.

Serás un nuevo Ulises

sin Ítaca, sin patria:

con una rica herencia,

con un legado oscuro.

El barco que te lleve

encallará en la cúspide

de un lejano Olimpo

de Dioses que poseen

las llaves de las puertas

de todas las ciudades.

El barco que te lleve

será tu propio cuerpo,

brioso, acalorado, por fiebres

consumido.

(A Patricio Morales)

PROROČANSTVO IZ DELFA

Po nalogu Aleksandra Makedonskoga, svećenik pita proročicu:

Hoću li završiti posao vezan uz donošenje mira kraljevstvima i gradovima te blistave budućnosti  koju zaslužuju?

Nakon što je čuo snažne krikove - grlene slogove i isprekidani plač, prekinut smijeh,

iskolačene oči, odgovara svećenik:

„Brod na kojemu ploviš

nikada se više neće vratiti.

Bit ćeš novi Odisej

bez Itake, bez domovine:

s bogatim nasljedstvom,

s mračnom ostavštinom.

Brod na kojemu ploviš

nasukat će se na hridi

dalekoga Olimpa

s bogovima koji posjeduju

ključeve vrata

svih gradova.

Brod na kojemu ploviš

bit će tvoje vlastito tijelo,

vatreno, zagrijano vrućicama

koje je pretrpjelo.

( Patriciju Moralesu) 

DE UN POETA MENOR

Ni Verlaine, ni Verlaine, ni Verlaine,

ni la música, ni Mallarmé,

ni nada que decir, ni aquel horóscopo,

ni el odio, ni el rencor,

ni la podrida envidia.

Nada. Nada. Nada.

El último que pueda

cave el agujero muy al fondo,

profundo en el mar de su cabeza.

(A Mauricio Barrientos)

 O MLADĐEMU PJESNIKU

Ni Verlaine, ni Verlaine, ni Verlaine,

ni glazba, ni Mallarmé,

ni išta za reći, ni onaj horoskop,

ni mržnja, ni kivnost,

ni trula zavist.

Ništa. Ništa. Ništa.

Posljednji koji to može,

kopa rupu pri samome dnu,

duboko u moru svoje glave.

(Mauriciju Barrientosu)

[MI PATRIA ES UNA OLA QUE NO ROMPE]

MI PATRIA ES UNA OLA QUE NO ROMPE

MI PATRIA NUNCA TUVO GEOGRAFÍA

Por un momento quise verte toda

llevándote mi patria por tu piel

abriéndote camino con los dedos

(A cada instante miro hacia mis ojos

y veo cementerios y escaleras

y veo cómo bajan esas calles

vacías hasta aquí

a mi ventana)

Jamás me abandonó mi cordillera

mi patria no me aguarda y no la encuentro

Jamás me abandonó a cada paso

Sólo debo hallar el hueco de mi tierra

[MOJA JE DOMOVINA VAL KOJI SE NELOMI]

MOJA JE DOMOVINA VAL KOJI SE NE LOMI

MOJA DOMOVINA NIKADA NIJE IMALA ZEMLJOPIS

Na trenutak sam te želio vidjeti čitavu

nanoseći ti svoju domovinu po koži

otvarati ti put prstima

(Svakoga trena gledam prema svojim očima

i vidim groblja i stube

i vidim kako se te prazne ulice

spuštaju do ovdje,

do mojega prozora)

Moja me kordiljera nikada nije ostavila

moja me domovina ne čeka i ne nalazim je

nikada ama baš nikada me nije napustila

samo moram pronaći odjek svoje zemlje

 INFANCIA

Del sabor a tierra y hojas, por la tarde,

del balcón abierto al sol en el verano,

del único paisaje al mar entretejido.

De allí Andrés recuerda los años verdaderos.

                                                                              (A mi madre)

DJETINJSTVO

Uz poslijepodnevni miris zemlje i lišća,

s balkona koji ljeti gleda prema suncu,

uz jedinstveni krajolik usmjeren prema isprepletenome moru.

 Andrés se prisjeća istinskih godina.

                                                                       (Mojoj majci)  

ANDRÉS MORALES MILOHNIĆ nació en Santiago de Chile en 1962. Poeta y ensayista. Es Licenciado en Literatura por la Universidad de Chile y Doctor en Filosofía y Letras con mención en Filología Hispánica por la Universidad Autónoma de Barcelona (España). Ha publicado diecinueve libros de poesía: Por ínsulas extrañas (1982); Soliloquio de fuego (1984); Lázaro siempre llora (1985); No el azar/Hors du hasard (1987); Ejercicio del decir (1989); Verbo (1991); Vicio de belleza (1992); Visión del oráculo (1993); Romper los ojos (1995); El arte de la guerra (1995); Escenas del derrumbe de Occidente (1998); Réquiem (2001); Antología Personal (2001); Izabrane Pjesme (Poesía Reunida, 2002, traducción de Željka Lovrenčić y Jordan Jelić); Memoria Muerta (2003), Demonio de la nada (2005), Los Cantos de la Sibila (2009), Ejercicio de Escribir (Cubo Anatrópico, libro-objeto, 2010) y Antología Breve (Libro electrónico, 2011). Su obra poética se encuentra parcialmente traducida a once idiomas (inglés, francés, croata, portugués, mapudungun, chino, sueco, noruego, rumano, catalán e italiano) y ha sido incluida en más de sesenta antologías nacionales y extranjeras y en un gran número de revistas literarias chilenas y del exterior (más de ochenta), siendo también distinguida con diferentes reconocimientos nacionales e internacionales entre los que destacan: Premio Manantial de la Universidad de Chile (1980), Premio Miguel Hernández al mejor poeta joven latinoamericano  (Buenos Aires, Argentina, 1983), Beca Pablo Neruda (1988), Beca para Hispanistas extranjeros (como poeta y académico) del Ministerio de Asuntos Exteriores de España (Madrid, 1995), FONDART de 1992 y de 1996, Premio Ciudad de San Felipe 1997, Beca de Creación Literaria 2001 de la Fundación Andes, Beca de Creación Literaria para escritores del Consejo Nacional de la Cultura y las Artes de Chile 2001, 2004 y 2008. Premio Nacional de Poesía “Pablo Neruda” 2001, Primer Premio en el XII Concurso Internacional de Poesía “La Porte des Poètes” de París (Francia) 2007 y el Premio de Ensayo “Centro Cultural de España” en sus versiones 2002  y  2003. En octubre de 2008 es incorporado como miembro de la Academia Chilena de la Lengua. En el ámbito del ensayo y la crítica literaria destacan sus libros dedicados a la poesía chilena, hispanoamericana, española y europea, Antología Poética de Vicente Huidobro (1993); Un ángulo del mundo. Muestra de poesía iberoamericana actual (1993); Poesía croata contemporánea (1997); Anguitología (1999); España reunida: Antología poética de la guerra civil española (1999); Altazor de puño y letra (1999); Antología de Poesía y Prosa de Miguel Arteche (2001); De palabra y Obra, ensayos (2003), Antología poética de la Generación de los ochenta (2010) y A la sombra del poema (Inédito). Actualmente desarrolla su escritura poética conjuntamente con sus clases de Taller de Poesía, Literatura Española Clásica y Contemporánea y de Poesía Chilena en la Universidad de Chile y en la Universidad Finis Terrae en Santiago de Chile.

ANDRÉS MORALES MILOHNIĆ rođen je u Santiagu 1962. Pjesnik je i esejist. Na Čileanskome sveučilištu diplomirao je književnost. Hispanističku filologiju doktorirao je na Filozofskome fakultetu Nezavisnoga sveučilišta (Universidad Autónoma) u Barceloni. Objavio je devetnaest zbirki poezije: Po čudnim otocima (1982.), Solilokvij vatre (1984.), Lázaro uvijek plače (1985.), Ne slučajnosti/Hors du Hasard (1987.), Vježbanje govora (1989.), Riječ (1991.), Porok ljepote (1992.), Proročanska vizija (1993.), Uništiti oči (1995.), Umijeće ratovanja (1995.), Scene propadanja Zapada (1998.), Rekvijem (2001.), Osobna antologija (2001.), Izabrane pjesme (2002. – prijevod Željka Lovrenčić i Jordan Jelić), Mrtvo sjećanje (2003.), Demon ništavila (2005.), Pjesme proročice (2009.), Vježbanje pisanja (Čovjekolika kocka, knjiga-stvar, 2010.) i Kratka antologija (elektronička knjiga, 2011.). Poezija mu je djelomično objavljena na jedanaest jezika (engleski, francuski, hrvatski, portugalski, mapudungun, kineski, švedski, norveški, rumunjski, katalonski i talijanski) i uključena u više od šezdeset domaćih i stranih antologija te u veliki broj čileanskih i inozemnih književnih časopisa (više od osamdeset). Za svoje je stvaralaštvo dobio nacionalna i međunarodna priznanja od kojih se ističu Nagrada Manantial Čileanskoga sveučilišta, (1980.), Nagrada Miguel Hernández za najboljega mladoga latinsko-američkoga pjesnika (Buenos Aires, 1983.), Stipendija Pablo Neruda, (1988.), Stipendija za strane hispaniste (kao pjesnik i sveučilišni profesor) španjolskoga Ministarstva vanjskih poslova, (1995.), FONDART (1992. i 1996.), Nagrada grada San Felipea, (1997.), Stipendija za pjesničko stvaralaštvo Zaklade Andes, (2001.), Književna stipendija za pjesničko stvaralaštvo Čileanskoga Nacionalnoga vijeća za kulturu i umjetnost (2001., 2004. i 2008.), Nacionalna nagrada za poeziju „Pablo Neruda“, (2001.), Prva nagrada na XII. međunarodnome pjesničkome natječaju „La Porte de Poétas u Parizu, (2007.) i Nagrada za esej „Španjolski kulturni centar“ (2002. i 2003.) U listopadu 2008. postaje članom Čileanske akademije za jezik. Na području eseja i kritike ističu se njegove knjige posvećene čileanskoj, hispanoameričkoj, španjolskoj i europskoj književnosti: Poetska antologija Vicentea Huidobra (1993.), Jedan kutak svijeta. Prikaz suvremene iberoameričke poezije (1993.), Suvremena hrvatska poezija (1997.), Anguitología (1999.), Ujedinjena Španjolska: pjesnička antologija španjolskoga građanskoga rata (1999.), Altazor svojeručno (1999.), Antologija pjesama i proze Miguela Artechea (2001.), O riječi i djelu, eseji (2003.), Pjesnička antologija naraštaja osamdesetih (2010.) i U sjeni pjesme (neizdano). Pisanje poezije usklađuje s predavanjima Poetska radionica, Španjolska klasična i suvremena književnost i Čileanska poezija na Čileanskome sveučilištu te na Sveučilištu Finis Terrae u Santiagu.                                

---

[1] XOCHITL CUĨCATL: poesía, en lengua náhuatl.